در سال‌های اخیر، فناوری‌های نوین هوش مصنوعی صحنه آموزش را دگرگون کرده‌اند: انحصار یادگیری عمیق و کیفی را از محیط‌های آموزشی خاص برداشته و به پهنای عالم گسترش داده‌اند. آنچه زمانی به کتاب‌های رسمی، کلاس‌های یک طرفه و فعالیت‌های یادگیری یکسان برای همه محدود می‌شد، امروز در پلتفرم‌ رستای بازتعریف شده‌است. رستای یک محیط یادگیری دیجیتال، تعاملی و شخصی‌سازی شده است با حق انتخاب کاربر از میان فعالیت‌های متنوع یادگیری. در رستای، محوریت با کاربر است، معلم راهبر و هوش مصنوعی همدرس و همراه یاد گیرنده‌است برای یادگیری عمیق و رستن از محدودیت‌ها.

این استارتاپ مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، حاصل چندین سال تحقیق تیمی از اساتید و دانشجویان حوزه‌های هوش مصنوعی، علوم تربیتی و روانشناسی، علوم شناختی و مهندسی نرم‌افزار در دانشگاه تهران است و پس از آزمایش اثر بخشی نمونه اول روی حدود ۱٬۱۶۰ دانش‌آموز و دانشجو، موفق به جذب سرمایه شده و در حال توسعه پلتفرم نهایی برای ارایه خدمت است.

شرکت رادین بورس

هم‌بنیان‌گذار و مشاور معماری نرم‌افزار

به دنبال موفقیت در طراحی معماری هسته معاملات بورس که طی یک طرح پژوهشی کاربردی در آزمایشگاه معماری نرم‌افزار دانشگاه تهران به انجام رسید، شرکت توسعه فناوری‌های پیشرفته رادین بورس در سال ۱۳۹۶ طی تفاهمی بین دانشگاه تهران و سازمان بورس و اوراق بهادار با چشم‌انداز ایجاد فضایی برای رشد و به بار نشستن ایده‌های نوین در حوزه فناوری‌های مالی بنیان‌گذاشته شد. به عنوان نخستین گام در نقش‌آفرینی این شرکت، ماموریت طراحی و توسعه پلتفرم ملی معاملات بورس نقد که قلب بازار سرمایه کشور به حساب می‌آید بر عهده رادین بورس گذاشته شد. توسعه این سامانه به پایان رسیده و با اتمام آزمون‌های تخصصی همه‌جانبه و صحه‌گذاری توسط شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در حال طی فرایند استقرار است. طراحی این سامانه طبق پیشرفته‌ترین الگوهای معماری سامانه‌های با ظرفیت بسیار بالا صورت گرفته است و نتایج به‌دست‌آمده در عمل، کارآیی آن را در ردیف سامانه‌های تراز اول دنیا قرار می‌دهد.

شرکت اطلاعات مدیریت همکاران سیستم، یکی از زیرمجموعه‌های گروه همکاران سیستم به عنوان بزرگترین شرکت نرم‌افزاری بخش خصوصی کشور است که مسئولیت تولید کلیه نرم‌افزارهای همکاران سیستم را برعهده دارد. این شرکت برای حفظ جایگاه ممتاز همکاران سیستم و تداوم پاسخ‌گویی به نیازهای چند ده هزار مشتری خود، نیازمند به‌روزآوری مستمر فناوری‌ها، فرایندها و ابزارهای توسعه نرم‌افزار است که از منظر مهندسی نرم‌افزار و فناوری‌های توسعه‌ی نرم‌افزار محیطی پویا را ایجاد نموده است. این شرکت تجربه‌ی موفق چهار دوره ارتقاء فناوری و معماری سامانه‌های نرم‌افزاری خود در مقیاس بسیار بزرگ را دارد که در کشور منحصر به فرد است.

آزمایشگاه تصدیق کیفیت نرم‌افزارهای مبتنی بر وب دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر در اسفند ماه سال ۱۳۹۰ به سفارش «سازمان فناوری اطلاعات ایران» ذیل تفاهم‌نامه دانشگاه تهران با این سازمان تأسیس شد. این آزمایشگاه به عنوان بازوی سازمان فناوری اطلاعات ایران مأمور به ایجاد زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای ارزیابی جنبه‌های مختلف کیفیت نرم‌افزارهای مبتنی بر وب گردید. نخستین پروژه این آزمایشگاه ارزیابی کیفیت و اعطای گواهی به «سامانه هوشمند ورود و خروج کالا به کشور» متعلق به گمرک جمهوری اسلامی ایران بود و از آن زمان در ارزیابی کیفیت سامانه‌های نرم‌افزاری مختلف در کشور نقش ایفا کرده است که یکی از شاخص‌ترین آنها ارزیابی کارایی سامانه سوئیچ پرداخت الکترونیک شرکت داتین در سال ۱۳۹۸ بود که نتایج به دست آمده نقش مهمی در تضمین کیفیت مهاجرت بانک سپه به سامانه جدید ایفا کرد. این آزمایشگاه در حال حاضر با همکاری دکتر احسان خامس‌پناه اداره می‌شود.

آزمایشگاه تصدیق کیفیت نرم‌افزار خدمات خود را برای دو حوزه‌ی تولیدکنندگان نرم‌افزار و بهره‌برداران نرم‌افزار تعریف کرده است و در هر گروه طیف پوشایی از خدمات را به شرح زیر ارائه می‌کند.

• toc 

  خدمات به تولیدکنندگان نرم‌افزار

  • مشاوره، نیازسنجی و پیاده‌سازی فرآیندهای توسعه نرم‌افزار
  • تحلیل و مشاوره تولید و ارزیابی معماری نرم‌افزار
  • انجام آزمون کارایی درشت‌دانه
  • انجام آزمون کارایی ریزدانه
  • انجام آزمون دسترس‌پذیری
  • مشاوره انتخاب پیکربندی مناسب برای سامانه
  • انجام آزمون مقیاس‌پذیری و تعیین ظرفیت سامانه‌ها
  • آزمون، بررسی و تحلیل امنیت سامانه
  • آزمون، بررسی و تحلیل کاربردپذیری سامانه
  • سنجش بلوغ کیفی سازمان در زمینهٔ توسعهٔ نرم‌افزار
• toc 

  خدمات به بهره‌برداران نرم‌افزار

  • مشاوره تولید مستندات پیشنهاد (RFP) مبتنی بر نیازمندی‌های کیفی مورد نظر
  • مشاوره در برگزاری مناقصه و انتخاب مجری در تولید سامانه نرم‌افزاری
  • نظارت بر فعالیت‌های مجری در تولید سامانه نرم‌افزاری
  • آزمون و مقایسه تطبیقی به منظور انتخاب بین محصولات مختلف برای خرید سامانه نرم‌افزاری
  • مشاورهٔ نصب و مهاجرت از سامانهٔ قدیم به سامانهٔ جدید
  • مشاورهٔ راهبری و پشتیبانی سامانه

 

مدیران باتجربه در توسعه نرم‌افزار به خوبی واقفند که یک توسعه‌دهنده موفق علاوه بر تسلط بر دامنه پروژه و آشنایی با فناوری‌ها باید واجد طیفی مهارت‌هایی باشد که در روش‌های نوین توسعه نرم‌افزار نقشی کلیدی دارند. از کدنویسی تمیز گرفته تا بازآرایی، طراحی تکاملی، آزمون خودکار و یک‌پارچه‌سازی مستمر (به عنوان یک فرایند انسانی در برابر مجموعه‌ای از ابزارها) و مواردی بیشتر از اینها. فراگیری این‌گونه مهارت‌ها در محیط‌های دانشگاهی با سیستم آموزشی فعلی تقریباً نشدنی است و عملاً به زمانی منتقل می‌شود که دانش‌آموختگان در شرکت‌ها مشغول به کار می‌شوند. فراگیری حین کار، البته که بسیار مؤثر است،‌ اما توان زیادی از توسعه‌دهندگان باسابقه تیم‌ها صرف می‌کند و از طرف دیگر ریسک‌های ناشی از اشتباهات مهندسین تازه جذب شده را افزایش می‌دهد. برای رفع این مشکل، بوت‌کمپ برنامه‌نویسی حرفه‌ای به عنوان یک دوره عملی که مهندسین جوان را برای اثربخشی مطلوب در تیم‌های توسعه نرم‌افزار آماده می‌کند طراحی شده است.

 

الگوی یاددهی-یادگیری

بوت‌کمپ برنامه‌نویسی حرفه‌ای کاملاً به صورت عملی و بر مبنای توسعه یک نرم‌افزار نمونه صورت می‌گیرد. فراگیران در قالب تیم‌های سه‌نفره در هشت دور یک هفته‌ای در حین توسعه فیچرهای جدید مهارت‌های مورد تمرکز را فرا می‌گیرند و به صورت عادت در روال برنامه‌نویسی خود جا می‌اندازند. این بوت‌کمپ بر مبنای روش‌های آموزش یادگیرنده محور طراحی شده و یادگیری کاملاً مسئله-محور است. به این ترتیب، حجم کمی از آموزش به صورت کلاس یک‌طرفه است و بیشتر یادگیری از طریق مطالعه هدفمند، بحث، آزمایش و پیاده‌سازی عملی در یک همکاری تیمی صورت می‌پذیرد. حضور مربیان خبره و منتور مجرب در کنار تیم‌ها باعث می‌شود فعالیت‌های فراگیران به صورت هدفمند و هدایت‌شده صورت گیرد.

بوت‌کمپ‌های برگزار شده

• شرکت رادین بورس
  دوره اول: مرداد و شهریور ۱۴۰۰
  دوره دوم: مرداد و شهریور ۱۴۰۲
• شرکت داتین
  دوره اول: آذر و دی ۱۴۰۰
  دوره دوم: بهمن و اسفند ۱۴۰۰

در این کارگاه دو روزه مبانی توسعه چابک نرم‌افزار مورد بحث قرار می‌گیرد. با توجه به این که بعضاً برداشت‌های سطحی از فرایندهای چابک باعث می‌شود به‌کارگیری این روش‌ها در تیم‌ها اثربخشی مطلوب نداشته باشد، در این کارگاه سعی می‌شود در حین مرور پرکتیس‌های توسعه چابک به شکلی عمیق‌تر به ارزش‌ها و اصول چابکی هم پرداخته شود. علاوه بر این، اهمیت پرکتیس‌های فنی و نقش آنها در چابک نگه‌داشتن کد نرم‌افزار که برای موفقیت روش‌های چابک حیاتی است برجسته می‌شود، هر چند پرداختن عمیق به این پرکتیس‌ها در حوزه این کارگاه نیست و در موضوع بوت‌کمپ برنامه‌نویسی حرفه‌ای است. اجرای این کارگاه در گروه‌های مخاطب ۱۰ تا ۳۰ نفره انجام می‌شود و در طی کارگاه فراگیران در قالب تیم‌های حداکثر پنج نفره به تناوب در حل مسائل به فعالیت و تبادل نظر می‌پردازند.

عناوین مورد بحث در کارگاه

• پیش‌زمینه و پایه‌های توسعه چابک
  تکامل روش‌های تولید نرم‌افزار، جایگاه برنامه‌ریزی در توسعه نرم‌افزار، ارزش‌ها و اصول چابک
• مروری بر فرایند اسکرام
  نقش‌ها، رویدادها و فرآورده‌های اسکرام
• تولید نرم‌افزار ارزشمند
  ترسیم چشم‌انداز، برخورد با نایقینی‌ها، مدیریت محصول داده-محور
• برنامه‌ریزی چابک
  داستان‌های کاربر، اولویت‌بندی و شکست داستان‌ها، تخمین و زمان‌بندی
• بازخورد داخلی و خارجی
  جلسات ایستاده، نمایش محصول، جلسات بازاندیشی
• پرکتیس‌های مهندسی
  طراحی تکاملی، آزمون خودکار، بازآرایی کد، یکپارچه‌سازی مستمر
• مدیریت چابک
  مدیریت ریسک، عوامل انسانی
• دگرگونی به روش‌های چابک
  ارزش‌های چابک، فرهنگ سازمان، موانع دگرگونی موفق

 

کارگاه‌های برگزار شده

• همراه اول
  ۱۴۰۰
• ابر آروان
  ۱۳۹۸
• اپسان (فناپ+)
  ۱۳۹۷
• کافه بازار
  ۱۳۹۴ و ۱۳۹۶
• پایانه‌های داده‌ای نوین
  ۱۳۹۴

معماری نرم‌افزار مجموعه تصمیم‌های طراحی مهمی است که تغییر آنها هزینه‌ی زیادی بر فرایند توسعه نرم‌افزار تحمیل می‌کند. به خاطر این اهمیت پرداختن نظام‌مند به این فراورده توسعه نرم‌افزار مورد تأکید بسیاری از روش‌های نوین توسعه نرم‌افزار است. دوره آموزشی معماری نرم‌افزار علاوه بر پرداختن به کلیات معماری نرم‌افزار بر برخی سبک‌های معماری تمرکز می‌کند. در مقدمه درس مفاهیمی بنیادین مانند تعریف معماری نرم‌افزار و تصمیم‌های سطح معماری، رهیافت‌ها، سبک‌ها و الگوهای معماری مورد بحث قرار می‌گیرند. نگاه ما به معماری نرم‌افزار به عنوان پاسخ‌دهنده اصلی به نیازمندی‌های کیفیت نرم‌افزار است در نتیجه در مروری کلی بر کیفیت نرم‌افزار، جنبه‌های مختلف آن و توصیف بدون ابهام نیازمندی‌های کیفیت خواهیم داشت. مستندسازی معماری با تأکید بر مستندسازی کارآمد تصمیم‌های معماری جزء مهم دیگری از مباحث را به خود اختصاص می‌دهد.

پس از مرور کلیات معماری، به بررسی دقیق‌تر سبک‌های معماری مهم (که با توجه به مخاطب قابل تعیین هستند) پرداخته می‌شود. این سبک‌ها می‌تواند شامل سبک‌های سنتی‌تر معماری لایه‌ای باشد یا به سمت سبک‌های توزیع‌شده مانند مایکروسرویس‌ها سوق پیدا کند. بررسی انتخاب‌های مختلف طراحی در هر سبک و تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف کیفیت جزء مباحث این بخش است.

با توجه به توسعه به‌کارگیری روش‌های چابک، بررسی جایگاه معماری نرم‌افزار در روش‌های چابک بخش دیگری دوره معماری نرم‌افزار است. در این راستا، در سال‌های اخیر مقوله‌ای به نام معماری تکاملی مورد توجه قرار گرفته است که بر تغییرات افزایشی هدایت‌شده در میان ابعاد متعدد کیفیت تأکید دارد. در این دوره سعی می‌شود این رهیافت طی مثال‌های مختلف به طور عمیق مورد بررسی قرار گیرد.

عناوین مورد بحث در کارگاه

• مفهوم معماری نرم‌افزار
  تکامل روش‌های تولید نرم‌افزار، جایگاه برنامه‌ریزی در توسعه نرم‌افزار، ارزش‌ها و اصول چابک
• مروری بر فرایند اسکرام
  تعریف معماری، اهمیت معماری، جایگاه معماری در چرخه حیات نرم‌افزار
• پایه‌های معماری نرم‌افزار
  تصمیم‌های معماری، سبک‌های معماری، دغدغه‌های معماری
• کیفیت نرم‌افزار
  جنبه‌های کیفیت نرم‌افزار، توصیف بدون ابهام نیازمندی‌های کیفیت
• دستیابی به کیفیت نرم‌افزار
  تاکتیک‌های معماری، الگوهای معماری، فرایند طراحی معماری
• مستندسازی معماری
  مستندسازی مبتنی بر نماها، مستندسازی تصمیم‌های معماری
• معماری تکاملی
  جایگاه معماری در روش‌های چابک، توابع سازواری، ارزیابی خودکار معماری
• سبک‌های معماری
  معماری‌های متمرکز در برابر توزیع‌شده، معماری‌های رویداد-محور، سبک‌های لایه‌ای، مایکروسرویس، …

 

 

دوره‌های برگزار شده

• همراه اول
  دوره ۲۴ ساعته
  ۱۳۹۹

۱۳۹۸	گروه مالی کیان مشاور توسعه پلتفرم کیان دیجیتال
۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷	شرکت فناپ‌پلاس مشاور فرآیند توسعه نرم‌افزار
۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵	شرکت داتین مشاور در طراحی و استقرار متدلوژی توسعه نرم‌افزار مبتنی بر اسکرام برای تیم‌های توسعه سامانه جامع بانکی
۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵	شرکت پویا مشاور فناوری و معماری نرم‌افزار در مهاجرت به چارچوب جدید توسعه نرم‌افزار
۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴	شرکت سگال مشاور هیئت مدیره در پروژه توسعه سامانه‌های حوزه بازار سرمایه
۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲	شرکت مهندسی کیفیت سامانه‌های اطلاعاتی (مکسا) مؤسس و مشاور در حوزه‌های آزمون و پایش کارایی سیستم‌های نرم‌افزاری و ارزیابی معماری نرم‌افزارهای حوزه بانکی و مالی
۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲	شرکت فناپ سرپرست آزمایشگاه کیفیت نرم‌افزار - آزمون کارکردی و کارایی سامانه‌های بانکی (۱۳۸۸ تا ۱۳۸۹) سرپرست تیم توسعه چابک در پروژه باشگاه مشتریان پاسارگاد (۱۳۸۷) مشاور بهبود فرایند و طراحی معماری نرم‌افزار
۱۳۹۰ تا ۱۳۹۱	شرکت خدمات رایان اقتصاد نوین عضو کمیته راهبری پروژه توسعه سامانه جامع بانکی مشاور در ایجاد سیستم ارزیابی کیفیت
۱۳۹۰	شرکت گسترش اندیشه پویا مشاور و ناظر کیفیت پروژه طراحی داشبورد فناوری اطلاعات برای پایش مدیریت اطلاعات خدمات دولت الکترونیکی
۱۳۸۹ تا ۱۳۹۰	شرکت سروش (زیرمجموعه صنایع میکروموج) مشاور توسعه خط محصول سیستم‌های تلویزیون تعاملی مشاور استقرار نظام آزمون نرم‌افزار
۱۳۸۷ تا ۱۳۸۸	شرکت مدار گسترش فناوری اطلاعات مشاور توسعه خط محصول نرم‌افزارهای سازمانی
۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸	شرکت بیمه ایران مشاور فنی و طراحی معماری نرم‌افزار سیستم‌های عملیاتی بیمه‌گری
۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶	شرکت پارس ابیز سیستم توسعه دهنده سامانه ردیابی حرکت خودروهای باربری
۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲	شرکت جوانه نرم‌افزار - ObjectJ تحلیلگر سیستم در مهندسی مجدد نیازمندی‌های سامانه‌های آموزش الکترونیکی مدل‌سازی فرایندها و تحلیل نیازمندی‌های سیستم عملیات شرکت امدادخودرو ایران معمار نرم‌افزار در پروژه‌های مختلف در حوزه آموزش الکترونیکی توسعه دهنده راه‌حل آموزش الکترونیکی همراه پیاده‌سازی‌شده روی رایانه‌های جیبی مهندسی معکوس و تولید مؤلفه‌های آزمون سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی متعلق به شرکت آیزوپیا کانادا
۱۳۷۸ تا ۱۳۷۹	مؤسسه عترت (تولید قطعات خودرو) توسعه‌دهنده نرم‌افزارهای برنامه‌ریزی تولید، بازرگانی، فروش، انبار و دفتر فنی
۱۳۷۳ تا ۱۳۷۷	شرکت صنایع فیض غدیر (تولید قطعات خودرو) مهندسی فرایندهای سیستم تولید قطعات خودرو توسعه نرم‌افزارهای سامانه اطلاعاتی شرکت توسعه‌دهنده نرم‌افزارهای برنامه‌ریزی تولید، بازرگانی، فروش، انبار و دفتر فنی