انجمن آموزش مهندسی مؤسسهای علمی و غیرانتفاعی است که از سال ۱۳۸۸ به هدف کلی ارتقاء سطح آموزش مهندسی در کشور تشکیل شد. شعار محوری این انجمن «گذار از کمیت به کیفیت در آموزش مهندسی» است که به منظور حصول آن فعالیت در محورهای زیر را در دستور کار خود دارد:
در رسیدن به اهداف فوق جمع زیادی از دلسوزان آموزش مهندسی کشور به صورت داوطلبانه در قالبهای مختلف نظیر کمیتههای انجمن، شاخههای انجمن در دانشگاهها به صورت داوطلبانه مشغول هستند که طبق گزارش تیرماه ۱۴۰۲ انجمن به مجمع عمومی، میزان کل کار داوطلبانه در انجمن در سال ۱۴۰۱ رقمی بیش از ۶۵۰۰ ساعت است.
من نیز افتخار دارم به عنوان عضوی از انجمن در نقشهای زیر با این نهاد همکاری نمایم:
انجمن آموزش مهندسی ایران در راستای ترویج کیفیت در آموزش مهندسی اقدام به تدوین و اجرای برنامه منتورینگ نموده است. هدف اصلی این برنامه، فراهم کردن حمایت معنوی آن دسته از اعضای هیئت علمی عضو انجمن است که مایلند از تجربیات استادان مجرب برای ارتقای مهارتهای آموزشی خود بهره گیرند. این برنامه به مدرسین کمک می کند تا
با شرکت در این برنامه، مدرسین میتوانند با ارائه مستندات و محتوای یکی از درسهای خود به یکی از اساتید منتور، از راهنماییهای وی در راستای ارتقاء کیفیت تدریس خود بهره گیرد. این راهنماییها میتواند در هر یک از زمینههای طراحی درس، فنون بیان مطلب، تعامل با دانشجویان و ارزیابی آنها باشد. برای مروری سریع بر شیوه اجرای این برنامه میتوانید به معرفی برنامه منتورینگ مراجعه نمایید. اطلاعات تکمیلی این برنامه نیز در آییننامه برنامه منتورینگ مصوب هیئت مدیره انجمن آموزش مهندسی قابل دسترس است.
نخستین دوره این برنامه به صورت پایلوت در نیمسال دوم ۱۴۰۰-۱۳۹۹ برگزار شده و دور بعدی در نیمسال بعدی به اجرا خواهد رسید.
کرسی یونسکو در آموزش مهندسی یک کرسی رسمی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) است که به پیشنهاد دانشکدگان فنی دانشگاه تهران به منظور ارتقاء سطح آموزش مهندسی در سطح دانشگاهی، ملی و بینالمللی در سال ۱۳۹۰ شروع به کار نمود. هدف این کرسی یونسکو ایجاد سیستمی منسجم برای پژوهش، آموزش و بازآموزی، اطلاع رسانی، مستند سازی در زمینه آموزش مهندسی و تسهیل همکاری بین مراکز علمی و پژوهشگران طراز اول جهانی با اعضای هیئت علمی پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران و دیگر مراکز آموزش عالی کشور و همچنین مراکز آموزش مهندسی در کشورهای منطقه و فراتر از آن است. اهداف خاص این کرسی را نیز به نحو زیر میتوان خلاصه کرد:
ساختار کرسی یونسکو در آموزش مهندسی متشکل از دو بازوی شورای راهبردی، هیئت مشاوران و دفتر رئیس کرسی است. نقش شورای راهبردی سیاستگذاری و نظارت بر خط مشی کلان کرسی است. برای من افتخار است در کنار اساتید برجسته و باتجربه دانشکده فنی به عنوان یک نماینده از دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر عضو این شورا باشم.
از سال ۱۳۹۱ تا کنون در دانشکدگان فنی دانشگاه تهران در هر نیمسال کارگاههایی را برای دستیاران آموزشی به منظور آمادگی هر چه بیشتر برای ایفای نقش مهم خود در فرایند آموزش برگزار میکند. در این کارگاه به مباحثی همچون برنامهریزی و آمادگی دستیاری یک درس، فنون ارائه و مدیریت کلاس، ارزیابی یادگیری دانشجویان و تعامل با دانشجویان و استاد پرداخته میشود. برای اطلاع بیشتر میتوانید طرح محتوای کارگاه و اسلایدهای بخشی از ارائه (مربوط به بهار ۱۴۰۱) را ببینید.
تا پیش از همهگیری کووید ۱۹ این رویداد به صورت حضوری و با مدیریت استاد گرانقدر جناب آقای دکتر حسین معماریان برگزار میشد. پس از همهگیری (و با اندکی وقفه) کارگاه آمادگی دستیاران آموزشی به صورت برخط و با همکاری جمعی دیگر از اساتید دانشکدگان فنی برگزار میشود. در برگزاری این کارگاه سعی میشود تا حد امکان تعامل دستیاران با یکدیگر و با مدرسین مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل حضور فعال دستیاران در تمام مدت کارگاه مورد تأکید است. به شرکتکنندگان در این کارگاه گواهی دوزبانه اعطا میشود.
استفاده از دستیاران آموزشی یکی از سازوکارهای رایج در رشتههای مهندسی است که هدف آن مقیاسپذیر نمودن آموزش از طریق کمک به استاد در انجام فعالیتهای آموزشی مختلف است. در عین حال که این سازوکار میتواند بسیار مفید باشد و کیفیت کلی آموزش را بالا برد، بالقوه آسیبهای مختلفی نیز آن را تهدید میکنند که عمدتاً از کمتجربگی نسبی دستیاران آموزشی هم در جنبههای علمی و هم در تعامل با دانشجویان سرچشمه میگیرد. جدی بودن این تهدیدها در حدی است که در مواردی عملکرد نامطلوب یک یا چند دستیار منجر به افت جدی کیفیت کلی ارائه یک درس و حتی لطمه خوردن اعتبار استاد درس میشود. به منظور جلوگیری از وقوع اینگونه آسیبها ضروری است اساتید جوان به مدیریت دستیاران و نظارت بر عملکرد آنها توجه ویژهای داشته باشند.
بر اساس تجربیات شخصی در طول نزدیک به سه دهه تدریس، تلاش کردهام به طور خلاصه با ارائه تجربیاتی در این خصوص به مدرسین جوان کمک کنم تا از بروز برخی مشکلات رایج در ارتباط با دستیاران آموزشی پیشگیری شود. محور کلیه این تجربیات نیز بر این نکته اساسی استوار است که استاد درس مؤثرترین نقش را در کیفیت عملکرد دستیاران و تنظیم تعامل آنها با دانشجویان ایفا مینماید.